เลขนัยสำคัญ และการวัดในอุตสาหกรรม

เลขนัยสำคัญ หรือ Significant figures เพราะเลขศูนย์เราไม่เท่ากัน

Significant figures หรือ เลขนัยสำคัญ มีความสำคัญในอุตสาหกรรม ด้วยความที่เลขนัยสำคัญ SF มีส่วนเกี่ยวข้องกับค่าของความแม่นยำ และ ยังเกี่ยวกับจำนวนของตัวเลขทั้งหมด หรือขั้นต่ำต่างๆ นั้นถึงเป็นที่มาของหัวข้อวันนี้ 4.3 และ 4.3000 มีค่าไม่เท่ากัน

จำนวนขั้นต่ำของตัวเลขตำแหน่งทศนิยม (Minimum digit) ซึ่งเลขตำแหน่งทศนิยม มักจะถูกกำกับมาจาก อุปกรณ์เครื่องมืดวัดต่างๆ เช่นการวัดระยะประเภทนึง ที่ได้ค่าเท่ากับ 20.14mm หรือทศนิยม 2 ตำแหน่ง หรือ เครื่องชั่งละเอียดที่ชั่งได้ 0.2004 g ทศนิยม 4 ตำแหน่ง 

ค่าไหนสำคัญกว่ากัน เลขนัยสำคัญ จะเป็นตัวบอก

0.004g และ 23.1g เลขอันไหนมีความแม่นยำมากกว่ากัน?

ซึ่งแน่นอนตัวเลขทั้งสองค่า คือตัวเลขจากผลการวัดทั้งคู่ แต่หากเราจะต้องบอกว่าเลขอันไหนมีความแม่นยำ เราคงไม่สามารถตอบกันได้ทันที ว่าเลขค่าไหนมีความแม่นยำมากกว่ากัน  เพราะเราอาจต้องระวังกับเลขนัยสำคัญ

Trailing zero - เลขศูนย์ตามหลังในทศนิยม ของเลขนัยสำคัญ

4.3 และ 4.3000 มีความละเอียดเท่ากันไหม? ซึ่งคำถามนี้สิ่งที่เราต้องถึงนั้นคือระยะของ จำนวนนั้น เช่น 4.3 คือตัวเลขใน พิสัย (Range) 0.1 หรือก็คือ 4.3 คือตัวเลขในช่วงระยะ ของ 4.25 ถึง 4.35 

ตัวเลขอีกค่าก็คือ 4.3000 ตัวเลขที่อยู่ในพิสัย (Range) 0.0001 หรือก็คือ ตัวเลขที่อยู่ในช่วงระยะ 4.29995 ถึง 4.30005

ดังนั่นความแม่นยำจึงมีความแตกต่างกัน ตามการใช้งาน

ดังนั่นค่าที่เราได้จากการวัดต่างๆ และมีเลข 0 ตามหลัง เราก็ไม่ควรลบออก เพราะ Trailing zero นับเป็นจำนวนๆนึง

leading 0 - เลขศูนย์นำหน้า ของเลขนัยสำคัญ

เลขศูนย์นำหน้าเราอาจจะเข้ากันอยู่แล้ว แต่ที่เราจะพูดถึง นั้นคือการแปลงค่ายูนิต อย่างเช่น 0.001234 kg ซึ่งจะเทียบเท่ากับ 1.234 g แต่สองค่านี้มีค่าเท่ากันไหม? มีความแม่นยำเท่ากันไหม? (เทียบจาก Trailing 0 ในระยะที่กำหนด) 

หากเราเทียบเป็นการเปรียบเทียบ เราจะเข้าใจว่า 0.001234 kg คือค่าที่อยู่ใน  0.0012335 ถึง 0.0012345 kg ในระยะกำหนดของ 0.000001 kg ซึ่งหากเราแปลงค่าระยะกำหนด  เช่น 0.000001 Kg = 0.000001 × 1000 g = 0.001 g

ซึ่งจะเทียบเท่ากับว่า 1.234g ค่าที่อยู่ในช่วง 1.2335 ถึง 1.2345 g ในพิสัย (Range) ของ 0.001g

ดังนั้นเราจึงตอบได้อย่างมั่นใจว่า 0.001234 kg และ 1.234 g มีความแม่นยำเท่ากัน

การเลือกเครื่องมือวัด ค่าพิสัยและเลขนัยสำคัญ

เราจะได้เห็นกันแล้วว่า เลขศูนย์ที่ตามหลังในทศนิยม มีความหมายมากกว่าที่คุณคิด ตามมาตรฐานการวัด ดังนั่นในการเลือกเครื่อมือวัดต่างๆในอุตสาหกรรม สิ่งนึงที่เราอาจจะต้องคำนึงในประเภทเดียวกัน นั้นก็คือ พิสัย (Range) ในการวัด

Picture of Koffaree S.

Koffaree S.

Digital marketing and Content designer of IKKI Thailand
ตลาดอุตสาหกรรม นับเป็นตลาดที่ใหญ่ที่สุดอันดับต้นๆของประเทศ และการเข้าใจตลาดของอุตสาหกรรม ในทัศนคติของตัวผมเอง ผมมองคำว่า User Experience หรือ ประสบการ์ณการใช้งานของผู้ใช้งาน เป็นหัวใจหลักของการเข้าถึงตลาดอุตสาหกรรม

ในทุกๆครั้ง คำถามมากมายที่ผมมักถามตัวเองผมเองก่อนเสมอ… สินค้าจะไปเพิ่มอะไรในโรงงาน คุณภาพการผลิตเพิ่มขึ้นไหม ระบบการทำงานจะมีการเปลี่ยนแปลงไหม ระบบการทำงานดีขึ้นไหม ผลตอบแทนที่ได้รับจากการลงทุน…
ซึ่งการตอบคำถามต่างๆเหล่านี้ อันดับแรก คือการมองเห็นศักยภาพของสินค้าของเรา หน้าที่เราจึงเป็นการที่เราจะต้องเข้าใจ ระบบการทำงานในโรงงานทั้งหมด ในสินค้าของเรา และการใช้งานของสินค้า เพื่อการมอบ User Experience ที่ยอดเยี่ยมให้กับลูกค้า